بررسی مقاله‌های نوسانات اقلیمی و میزان انعکاس آن در رسانه‌های اجتماعی: تحلیلی علم‌سنجانه و دگرسنجانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری، شیراز، ایران

2 استاد علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه خوارزمی

3 دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

4 دانشیار،علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه شیراز

5 دانشیار اقلیم شناسی، دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

با توجه به گسترش وب اجتماعی و قابلیت‌های آن در انتشار یافته‌های علمی و استقبال پژوهشگران برای بهره‌مندی از پتانسیل وب اجتماعی در راستای افزایش رویت پذیری بروندادهای علمی و کسب اعتبار و از سوی دیگر اهمیت توجه به تأثیر پژوهش‌ها و تعیین مطالعات اثرگذار، پژوهش حاضر با هدف توجه جامعه علمی به مسائل مرتبط با نوسانات اقلیمی و پتانسیل شبکه­های اجتماعی در انعکاس یافته­های علمی این حوزه و ارائه تصویری از وضعیت پژوهش‌های این حوزه انجام گرفته است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی، با رویکرد علم‌سنجی و استفاده از روش دگرسنجی در کنار استفاده از تحلیل هم‌واژگانی است که در آن تمامی مقاله‌های مرتبط با نوسانات اقلیمی از پایگاه وب علوم استخراج و میزان انعکاس آنها در رسانه‌های اجتماعی از طریق سایت آلتمتریک استخراج و با استفاده از  نرم‌افزارهای اکسل، ووس ویوئر و SPSS ویرایش 20 مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تعداد 2755 مقاله این حوزه، تعداد 89129 استناد طی 41 سال گذشته در پایگاه وب علوم دریافت کرده­اند، بیشترین میزان استناد با 1458 استناد به مقاله‌ای در سال 2000 مربوط است. نرخ رشد انتشارات این حوزه، 2366 درصد با بیشترین میزان انتشار مقاله در سال 2017 ‌می‌باشد. کشورهای آمریکا، چین و آلمان رتبه‌های اول تا سوم بیشترین تولیدکنندگان مقاله‌های این حوزه و کشور ایران رتبه 43 ام را دارد.از تعداد 2556 مقاله که دارای نشانگر رقومی بودند، تعداد 1447 مدرک در سایت آلتمتریک بازیابی که در مجموع تعداد 8832 استناد اجتماعی از رسانه‌های مختلف دریافت کرده­اند. بیشترین میزان انعکاس و استفاده از مقاله‌های مربوط به  نرم‌افزار مدیریت مراجع مندلی و خوانندگان آن با 92358 بار مطالعه و توییت کاربران با 6480 توییت ‌می‌باشد. رتبه‌های سوم تا پنجم به رسانه‌های خبری، وبلاگ‌ها و اسناد سیاست‌گذاری تعلق داشت. کاربران کشور آمریکا فعال‌ترین کاربران اجتماعی در این حوزه بوده­اند. بیشینه نمره آلتمتریک 651 و 82 مربوط به اثرگذارترین مقاله‌های خارجی و داخلی (ایرانی) منتشر شده است که در سال 2016 و 2015 به چاپ رسیده­اند. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که رابطه معنی­دار اما ضعیفی میان استنادهای دریافتی در وب علوم و اغلب دگرسنجه‌های تحت پوشش آلتمتریک وجود دارد.حوزه موضوعی علوم چند رشته‌ای جزو پرانتشارترین و پراستنادترین موضوعات این حوزه ‌می‌باشد.مصورسازی مقاله‌های این حوزه نشان داد که واژگانی چون دمای سطح آب دریا، گرمایش جهانی، نوسانات جنوبی، پدیده ال نینو و ... از جمله مهمترین و پربسامدترین واژگان مطرح در میان مقاله‌های حوزه نوسانات اقلیم هستند. ارزش پژوهش حاضر در ارائه تصویری از چهار دهه تولیدات علمی این رشته و شفاف سازی میزان توجه کاربران رسانه‌های مختلف اجتماعی به مقوله نوسانات آب و هوایی و امکان استفاده از دگرسنجه‌ها، در ارزیابی پژوهش است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Representation of Climate Variability researches in Social Media: A Scientometric and Altmetric analysis

نویسندگان [English]

  • forough rahimi 1
  • Nosrat Riahinia, 2
  • HamzehAli Nourmohammadi 3
  • Hajar Sotudeh 4
  • , Gholamabbas Fallah 5
1 Regional information center for science and technology, Shiraz, Iran
2 Prof. of Knowledge and Information Science, Kharazmi University, Tehran, Iran
3 Department of Knowledge & Information Sciences, Shahed University, Tehran, Iran
4 Department of Knowledge & Information Sciences, School of Education & Psychology, Shiraz University, Shiraz, Iran
5 Geomorphology & Meteorology Department, Faculty of Geography & Environmental Sciences, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran
چکیده [English]

Introduction: Considering the development of social web, its capacities in publishing research findings, researchers’ tendency in utilizing social web to increase their visibility, beside the importance to answer the question of how to measure the research social impact, the present study attempts to provide new insights into the amount of scientific and social users' attention to climate variability articles and do co-occurrence analysis of the key terms. This is to provide scholars with a knowledge visualization in the field and help them identify central or neglected issues. Materials and methods: The current applied research was conducted through altmetrics method along with the use of co-word analysis. The climate variability articles analyzed using descriptive and analytic statistics in Excel, VoS viewer and SPSS version 20. Results and discussion: The results showed that a number of 2755 articles in the field received 89129 citations over the past 41 years. The most cited article published in 2000, received 1458 citations. The growth rate of the publications in the field was 2366 percent with the largest number of annual publications in 2017. The United States, China and Germany contributed the largest number of articles, respectively, while Iran ranked 43. From among 2556 articles with DOIs, a number of 1447 items were available from Altmetric explorer and received a total of 8832 social citations in 14 social Medias. Mendeley (92358 reads) and Twitter (6480 tweets) were the most used social media, respectively, followed by news outlet, blogs, and policy documents. The most active users of Twitter, Facebook, news media and policy documents are from the US. The altmetrics attention score of the most influential papers is 651 and for an Iranian paper was 82, published in 2016 and 2015 respectively. Spearman test showed that there was a significant though weak relationship between citation and altmetric score. The most productive, most socially and academic cited subject categories was multidisciplinary sciences. Visualizing climate variability articles revealed that sea surface temperature, global warming, southern oscillation, and El Niño were the most frequently used key terms in the articles. Conclusion: The value of this research lies in providing a picture of four decades of research in the field and in the clarification of the extent to which social network users pay attention to climate variability issues and how much is the power of altmetrics in showing the impact of science on society and research evaluation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Climate Variability
  • Scientometric
  • Altmetrics
  • Social Media
  • Co-word Analysis

مراجع

 
1- ابراهیمی سعیده، ستاره، فاطمه، 1395. پژوهشی پیرامون سنجه‌های جایگزین در نظام اف ۱۰۰۰ با شاخص‌های استنادی گوگل پژوهشگر. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، ۳۱ (۴): صص. 891-909.
2- جمالی مهموئی، حمیدرضا، 1390. ارزیابی پژوهش: رویکردها، شیوه‌ها و چالش‌ها. رهیافت، 21 (49)،صص. 52-39.
3- شمس، علی، ایروانی، هوشنگ، رضوانفر، احمد، کلانتری، خلیل، 1387. تحلیل عاملی مسائل و مشکلات پژوهش‌های کشاورزی در کشور. فصلنامه فناوری‌های نوین کشاورزی، 2(2)، صص. 102-87.
4- ستوده،‌ هاجر؛ روایی، معصومه و میرزابیگی، مهدیه، 1397. مقایسه فرصت‌های دگرسنجی و تحلیل استنادی در ارزیابی پژوهش. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 34(1)، صص. 113-138.
5- سلاجقه، مژده و دیاری، ساره، 1395. رابطه بین دگرسنجه‌ها و شاخص‌های استنادی اسنیپ، رتبه بندی نشریات سایمگو، ایگن فاکتور و ضریب تأثیر نشریات علوم پزشکی. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 27(2)، صص. 168-180.
6- صدیقی، مهری، 1397. نقش رسانه‌های اجتماعی در ارزیابی میزان تأثیر پژوهش‌ها(مطالعه موردی: حوزه علم‌سنجی). پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 34(2)، صص. 765-792.
7- صراطی شیرازی، منصوره و گلتاجی، مرضیه، 1397. مطالعه آلتمتریک مقالات علمی حوزه سواد سلامت در رسانه‌های اجتماعی. نشریه پایش، 17(3)، صص. 249-256.
8- عرفان­منش، محمدامین، 1395. حضور مقاله‌های ایرانی علم اطلاعات و کتابداری در رسانه‌های اجتماعی: مطالعه آلتمتریک. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 32(2)، صص. 349-373.
9- گلتاجی، مرضیه و جوکار،  عبدالرسول، 1396. وجود برون دادهای علمی حوزه انفورماتیک پزشکی در رسانه‌های اجتماعی: مطالعه آلتمتریک. مدیریت اطلاعات سلامت، 14(2)، صص. 71-77.
10- ‌هادی­زاده بزاز، مریم، 1386، مدیریت بحران، کاهش آسیب‌پذیری در برابر بلایای طبیعی، انتشارات آذربرزین، چاپ اول، 220 صفحه.
Barbic, D., Tubman, M., Lam, H. and Barbic, S., 2016. An analysis of altmetrics in emergency medicine. Academic Emergency Medicine, 23(3), pp.251-268.
Bollen, J., Van de Sompel, H., Hagberg, A. and Chute, R., 2009. A principal component analysis of 39 scientific impact measures. PloS one, 4(6), p. e6022.
Bornmann, L., 2014. Validity of altmetrics data for measuring societal impact: A study using data from Altmetric and F1000Prime. Journal of Informetrics, 8(4), pp.935-950.
Bornmann, L., 2015. Alternative metrics in scientometrics: A meta-analysis of research into three altmetrics. Scientometrics, 103(3), pp.1123-1144.
Bornmann, L., Haunschild, R. & Marx, W. 2016. Policy documents as sources for measuring societal impact: how often is climate change research mentioned in policy-related documents? Scientometrics, 109, pp.1477-1495.
Bornmann, L. and Haunschild, R., 2017. Does evaluative scientometrics lose its main focus on scientific quality by the new orientation towards societal impact? Scientometrics, 110(2), pp.937-943.
Bornmann, L., Haunschild, R. and Marx, W., 2016. Policy documents as sources for measuring societal impact: how often is climate change research mentioned in policy-related documents? Scientometrics, 109(3), pp.1477-1495.
Cameron, F., Hodge, B. and Salazar, J.F., 2013. Representing climate change in museum space and places. Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 4(1), pp.9-21.
Costas, R., Zahedi, Z. and Wouters, P., 2015. Do “altmetrics” correlate with citations? Extensive comparison of altmetric indicators with citations from a multidisciplinary perspective. Journal of the Association for Information Science and Technology, 66(10), pp.2003-2019.
10. Hammarfelt, B., 2014. Using altmetrics for assessing research impact in the humanities. Scientometrics, 101(2), pp.1419-1430.
11. Haustein, S., Peters, I., Sugimoto, C.R., Thelwall, M. and Larivière, V., 2014a. Tweeting biomedicine: An analysis of tweets and citations in the biomedical literature. Journal of the Association for Information Science and Technology, 65(4), pp.656-669.
12. Haustein, S., Peters, I., Bar-Ilan, J., Priem, J., Shema, H. and Terliesner, J., 2014b. Coverage and adoption of altmetrics sources in the bibliometric community. Scientometrics, 101(2), pp.1145-1163.
13. Haustein, S., Larivière, V., Thelwall, M., Amyot, D. and Peters, I., 2014c. Tweets vs. Mendeley readers: How do these two social media metrics differ? IT-Information Technology, 56(5), pp.207-215.
14. Haustein, S., Bowman, T.D. and Costas, R., 2015. Interpreting" altmetrics": viewing acts on social media through the lens of citation and social theories. ArXiv preprint arXiv, pp.1502.05701.
15. Herrmann, R., Berg, E., Dabbert, S., Pöchtrager, S. and Salhofer, K., 2011. Going Beyond Impact Factors: A Survey‐based Journal Ranking by Agricultural Economists. Journal of Agricultural Economics, 62(3), pp.710-732.
16. IPCC, 2014, Climate Change 2014: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Core Writing Team, R.K. Pachauri and L.A. Meyer (Eds.)]. IPCC, Geneva, Switzerland, 151 pp.
17. Lasswell, H.D., 1971. A pre-view of policy sciences. New York: American Elsevier Publishing Company.
18. Li, X. and Thelwall, M., 2012, September. F1000, Mendeley and traditional bibliometric indicators. In Proceedings of the 17th international conference on science and technology indicators (Vol. 2, pp. 451-551). Montréal, Canada: Science‐Metrix and OST.
19. Liu, J. and Adie, E., 2013. Five challenges in altmetrics: A toolmaker's perspective. Bulletin of the American Society for Information Science and Technology, 39(4), pp.31-34.
20. Li, X., Thelwall, M. and Giustini, D., 2011. Validating online reference managers for scholarly impact measurement. Scientometrics, 91(2), pp.461-471.
21. Livas, C. and Delli, K., 2017. Looking beyond traditional metrics in orthodontics: an altmetric study on the most discussed articles on the web. European journal of orthodontics, 40(2), pp.193-199.
22. Mas-Bleda, A., Thelwall, M., Kousha, K. and Aguillo, I.F., 2014. Do highly cited researchers successfully use the social web? Scientometrics, 101(1), pp.337-356.
23. Mohammadi, E. and Thelwall, M., 2014. Mendeley readership altmetrics for the social sciences and humanities: Research evaluation and knowledge flows. Journal of the Association for Information Science and Technology, 65(8), pp.1627-1638.
24. O'Neill, S.J. and Smith, N., 2014. Climate change and visual imagery. Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 5(1), pp.73-87.
25. Ortega, J.L., 2016. To be or not to be on Twitter, and its relationship with the tweeting and citation of research papers. Scientometrics, 109(2), pp.1353-1364.
26. Priem, J., Taraborelli, D., Groth, P., & Neylon, C., 2010. Altmetrics: A manifesto. Retrieved from http://altmetrics.org/manifesto/   (Accessed Dec 30, 2017).
27. Priem, J., Piwowar, H.A. and Hemminger, B.M., 2012. Altmetrics in the wild: Using social media to explore scholarly impact. ArXiv preprint arXiv: pp.1203.4745.
28. Riahinia, N., Rahimi, F., Jahangiri, M. and Mirhaghjoo, S., 2018. Traditional Citation Indexes and Alternative Metrics of Readership. International Journal of Information Science and Management (IJISM), 16(2), pp.61-78.
29. Rahimi, F., Riahinia, N., Nourmohammadi, H., Sotudeh, H., & TavakoliZadeh-Ravari, M. (2019). How Academia and Society Pay Attention to Climate Changes: A Bibliometric and Altmetric Analysis. Webology, 16(2).
30. Robinson-García, N., Torres-Salinas, D., Zahedi, Z. and Costas, R., 2014. Nuevos datos, nuevas posibilidades: Revelando el interior de Altmetric.com. El Profesional de la Information, 23(4), pp.359-366.
31. Schlögl, C., Gorraiz, J., Gumpenberger, C., Jack, K. and Kraker, P., 2013. Download vs. citation vs. readership data: The case of an Information Systems journal. In Proceedings of the 14th International Society of Scientometrics and Informetrics Conference (Vol. 1, pp. 626-634). Wien: Facultas Verlags‐und Buchhandels AG.
32. Sud, P. and Thelwall, M., 2014. Evaluating altmetrics. Scientometrics, 98(2), pp.1131-1143.
33. Tammaro, A. M., 2014. Altmetrics in the humanities: perceptions of Italian scholars. Libraries in the Digital Age (LIDA) Proceedings, 13.
34. Thelwall, M., 2012. Journal impact evaluation: a webometric perspective. Scientometrics, 92(2), pp.429-441.
35. Van Eck, N.J. and Waltman, L., 2017. Citation-based clustering of publications using CitNetExplorer and VOSviewer. Scientometrics, 111(2), pp.1053-1070.
36. Van Eck, N. J., & Waltman, L., 2018. Manual for VOSviewer version 1.6.8. CWTS Meaningful Metrics. Universiteit Leiden.
37. Wouters, P. and Costas, R., 2012. Users, narcissism and control: tracking the impact of scholarly publications in the 21st century (pp. 847-857). Utrecht, the Netherlands: SURF foundation.
38. Yusoff, K. and Gabrys, J., 2011. Climate change and the imagination. Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 2(4), pp.516-534.
39. Zahedi, Z., Costas, R. and Wouters, P., 2014. How well developed are altmetrics? A cross-disciplinary analysis of the presence of ‘alternative metrics’ in scientific publications. Scientometrics, 101(2), pp.1491-1513.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار