مکان یابی ایستگاه های هواشناسی شهری در کلان شهر مشهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی شهری، دانشگاه فردوسی ، مشهد، ایران

2 استادیار اقلیم شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 دانشیار و رییس پژوهشکده اقلیم شناسی، مشهد، ایران

چکیده

بررسی پدیده های جوی، ارائه گزارش وضعیت جوی مطابق با استاندارد ها و استخراج میانگین عناصر اقلیمی در ناحیه شهری، به جهت شناخت الگوی آب و هوای محلی و اقلیم شهر، مستلزم ایجاد شبکه منظم از ایستگاه های هواشناسی شهری می باشد. این مساله با توجه به شرایط خاص در نواحی شهری، با وجود اختلاف فیزیکی سطح و اقلیمی شهرها با محیط های مجاور شان، اهمیت دارد. بنابراین این پژوهش با بررسیپارامترهایموثربرمکان یابی ایستگاه های هواشناسی شهریتحتتاثیرخصوصیات شهری و ویژگی های منطقه مورد مطالعه، شاخص های مکان یابی شامل: پراکنش عناصر اقلیمی در سطح شهر، پراکنش خصوصیات فیزیکی شهر (معابر و کاربری ها) و پراکندگی مخاطرات محیطی مرتبط با اقلیم شهر انتخاب شدند و پس از جمع آوری داده های مورد نیاز هر شاخص شامل: داده های اقلیمی، داده های رقومی خصوصیات فیزیکی شهر و مخاطرات شهری، لایه های مورد نیاز با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) استخراج شد. تعیین اولویت شاخص ها نسبت به یکدیگر با نظر کارشناسان خبره و با بهره گیری از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی و مقایسه زوجی انجام شد. اوزان سلسله مراتبی بدست آمده با لایه های نرمال شده منطق فازی با روش جمع وزنی تلقیق گردید. در نهایت مناسب ترین نقاط شامل، 11 نقطه اولویت بندی شده با توجه به جهت گسترش شهر مشهد و با فاصله مناسب از ایستگاه اصلی، برای جانمایی ایستگاه های هواشناسی شهری مکان یابی گردید. این موقعیت ها به ترتیب اولویت: 1-بلوار توس/ بزرگراه میثاق.2- خواجه ربیع/ موسوی قوچانی/ بلوار امامیه.3-ابتدای هفت تیر/ خیابان سلمان فارسی/ قلعه ساختمان.4-خیابان امام رضا/ بلوار مجلسی/ جاده سیمان می باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Site Selection of Urban Meteorological Stations in Mashhad

نویسندگان [English]

  • Navid Heydari 1
  • reza doostan 2
  • Majid Habibi Nokhandan 3
1 Urban Climatology Msc. Student, Ferdousi University, Mashhad, Iran
2 Assistant Professor, Climatology Ferdousi Univercity, Mashhad, Iran
3 Associate Professor and Director, Climatological Research Institute, Mashhad, Iran
چکیده [English]

The proper study of atmospheric phenomena and reporting the weather in accordance with current standards and extracting the average of climatic elements in different periods in a region in order to recognize local climate and micro climate of a geographical units, requires building a network of enough weather stations. This problem is very important, due to creating exclusive conditions in urban areas that are created because of the physical difference between cities with their surrounding environment. Therefore in this research after studying effective parameters on urban weather stations site selection under mentioned circumstances and the qualities of the studied area, positioning indexes including: dispersion of climatic elements in the city, dispersion of physical qualities of the city (crossings and land uses) and dispersion of environmental jeopardies in relation with the climate of the city were selected and after gathering required information of each index such as: climatic data in reported form, matrix data related to physical qualities of the city and environmental jeopardies reports, required layers were extracted using GIS. Setting priorities of indexes related to each other was done using experts’ verdicts and analytical hierarchy process technique and binary comparison. Then, the obtained weights of layers normalized with Fuzzy membership function in AHP are compounded and overlapped using weighted average approach and the weight of the layers were determined and finally the most appropriate parts including 11 parts are prioritized and located with a suitable distance from the main station in order to expand Mashhad and replace urban weather stations .

کلیدواژه‌ها [English]

  • local climate
  • urban weather station
  • Analytical Hierarchy Process
  • Site Selection
  • GIS

مراجع

  1.  

    1. اعمی ازغدی، ع. مکرم، م. آب شیرینی، الف. و شایسته زراعتی، ح. (1389). مکان یابی و بهینه‌سازی ایستگاه‌های باران سنجی (مطالعه موردی شمال شرق خوزستان). همایش ژئوماتیک 89، تهران.
    2. بهنیافر، الف. و قنبرزاده، ه. (1387). مبانی میکروکلیماتولوژی و آب و هوای محلی. مشهد، ایران: انتشارات سخن گستر.
    3. پور طولابی، الف. لشنی زند، م. پروانه، ب. و نور الهی، د. (1389). تحلیل مکانی ایستگاه‌های هواشناسی لرستان بر اساس استانداردهای سازمان هواشناسی جهانی (WMO). اولین کنفرانس بین‌المللی مدل سازی گیاه، آب، خاک و هوا، کرمان: 14-1.
    4. رضایی، س. (1388). تحلیل مکان‌یابی در آمایش دفاعی و پدافند غیر عامل. همایش سراسری سامانه اطلاعات مکانی، تهران: 10-1.
    5. زبردست، الف.(1380). کاربرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای. نشریه هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، 2(10)، 21-13.
    6. زیاری، ک.الف. (1388). اصول و روش‌های برنامه ریزی منطقه‌ای. تهران، ایران. انتشارات دانشگاه تهران.
    7. شهرداری مشهد. (1392). آمارنامه شهر مشهد. مشهد، ایران. معاونت برنامه ریزی و توسعه شهرداری مشهد.
    8. علاء الدین، ف. یوسفی، ر. ملکی، ح. و حسنی غربا، غ.ر. (1392). مکان گزینی و شبکه بندی بهینه ایستگاه‌های هواشناسی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و (GIS)  با رویکرد آمایشی در استان سمنان، 10-1.
    9. علیجانی، ب. و نجفی نیک، ز. (1388). بررسی الگوهای سینوپتیکی اینورژن در مشهد با استفاده از تحلیل عاملی. مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، دانشگاه فردوسی مشهد، 7 (12)، 12-1.
    10. قهرمان، ب. (1382). بررسی جامع رگبار 16 خرداد 1376 مشهد. مجله علوم آب و خاک، دانشگاه صنعتی اصفهان، 5(7)، 41-29.
    11. موسوی بایگی، م. اشرف، ب. فرید حسینی، ع.ر. و میان آبادی، الف. (1391). بررسی جزیره حرارتی شهر مشهد با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و نظریه فرکتال. مجله جغرافیا و مخاطرات محیطی، دانشگاه فردوسی مشهد، 1(1)، 49-35.
      1. Atwater, M. A. (1974). Thermal changes induced by urbanization pollutants. J. Appl, meteor, No. 14: 1061-1071.
      2. Carmichael, G., Grimmond, S., and Lean, H. (2015). Urban scale environmental prediction systems. http://www.centaur.reading.ac.uk.
      3. Changnon, S. A. (1981). METROMEX: A Review and Summary, Meteor, Monogr, No. 40, Amer. Meteor, soc: 181p.
      4. Matzarakis, A., and Mayer, H. 2008. Importance of urban meteorological stations – the example of Freiburg, Germany. Meteorological Institute, Albert-Ludwigs-University of Freiburg, Germany., 119-128.
      5. Oke, T. R. (1999). OBSERVING URBAN WEATHER AND CLIMATE USING 'STANDARD. http://www.eurasap.org/35/paper1.html.
      6. Sellers,W.D. (1975). Physical Climatology, Chicago Unive.
      7. Oke, T.R. (1984). Methods in urban climatology. Applied Climatology, Zurcher Geographische schriften, 14: 19-29.
      8. Tan, J.G., Yang, L.M., Grimmond, C.S.B. (2015). Urban Integrated Meteorological Observations—Practice and Experience in Shanghai, China. Bulletin of the AmericanMeteorological Society, 96(1): 85-102.
      9. Tan, J.G., & Grimmond, C.S.B. (2015). Shanghai's Urban Integrated Meteorological Observations Network (SUIMON). ICUC9 - 9th International Conference on Urban Climate jointly with 12th Symposium on the Urban Environment.
      10. W.M.O. (2008).  Guide to Meteorological Instruments and Methods of Observation. WMO-NO. 8

     

     

     

پژوهش های اقلیم شناسی
دوره 1395، شماره 27 - شماره پیاپی 27
نشریه پژوهش‌های اقلیم شناسی | سال هفتم - شماره بیست و هفتم و بیست و هشتم - پاییز و زمستان 1395
مهر 1395
صفحه 59-75

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار