تحلیل همدیدی و الگوی فشاری رخدادهای گرد و غبار در نواحی غرب و جنوب غرب ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختة دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، گروه هواشناسی، تهران، ایران

2 دکتری، استادیار، گروه مهندسی آب دانشگاه گیلان

3 دکتری، دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، گروه هواشناسی، تهران، ایران

4 دکتری، استاد، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران

چکیده

با توجه به اهمیت پدیده گردوغبار و آثار ناشی از آن، در این تحقیق بارزسازی رخداد گرد و غبار با استفاده از بررسی‌های ناشی از پردازش ساعتی کاهش پارامتر دید افقی ناشی از رخداد گرد و غبار مربوط به 35 ایستگاه هواشناسی همدیدی در دوره آماری  2009-2000  و شرایط همدیدی تأثیرگذار بر شکل گیری گرد و غبار در فصلهای سال با استفاده از داده‌های دوباره تحلیل شده روزانه مربوط به پارامترهای فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل و میدان باد از مرکز ملی پیش بینی محیطی و مرکز ملی تحقیقات جوی (NCEP/NCAR) صورت گرفت. بدین منظور برای فصل بهار رخداد گرد و غبار 8-9 ژوئن  2008 ، برای فصل تابستانه رخداد گرد و غبار 6-4 ژوئیه 2009 و فصل پاییزه رخداد گرد و غبار 17-18 سپتامبر 2008 انتخاب گردیده است. ملاک انتخاب روزهای گرد و غباری شاخص، گزارش گرد و غبار در اکثر ایستگاهها، حداقل دید و حداکثر تداوم می‌باشد. همچنین با توجه به اینکه بیش از 90 درصد از روزهای گرد و غباری، دارای منشا فرامحلی بوده و از فراسوی مرزهای کشور وارد شده است که در حقیقت تعیین کننده الگوهای حاکم در تشکیل گرد و غبار در جنوب غرب کشور می‌‌باشد، روزهای با گزارش گرد و غبار فرامحلی ملاک انتخاب در تعیین روزهای شاخص بوده است. نتایج نشان می‌دهد استقرار سامانه کم فشار مدیترانه ای در مناطق غرب و جنوب غرب ایران بهمراه تأثیر سامانه پر ارتفاع جنب حاره ای روی کشور از یک سو و تأثیر پارامتر باد از سوی دیگر منجر به شکل گیری رخداد گرد و غبار در فصل بهار می گردد. در الگوی گرد و غبار تابستانه جنوب غرب کشور تحت تأثیر زبانه‌های سامانه کم فشار حرارتی عربستان و پاکستان می‌باشد و در الگوی پاییزه ناوه موجود بر روی دریای سیاه و شمال مدیترانه فعال گشته، زبانه های آن بیابانهای خاورمیانه را متاثر ساخته و ناپایداری در این مناطق را در پی داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Synoptic Analysis and Pressure Patterns of Dust events in the West and South West of Iran

نویسندگان [English]

  • Saviz Sehatkashani 1
  • M VazifeDoust 2
  • Gh Kamali 3
  • A. A. Bidokhti 4
  1. Abdolkhani, Ali, 2010, The dust enhancement in south west of Iran using Remote Sensing and GIS, Master thesis, Earth Sciences Faculty, Ahwaz Shahid Chamran University, Ahwaz, Iran, [In Persian].
  2. Fakhraiepour, M., 2011, The study of the relation between dust and meteorological parameted in south west of Iran and its synoptical and dynamical analysis”, Master thesis, Meteorology Department, Science faculty, Islamic Azad university, Science and Research Branch,Tehran, Iran[In Persian].
  3. Gharivani,H.,Lashkaripour,G.R.,Ghafoori,M.,and jalali,N.,2011, The Source of Dust Storm in Iran: A Case Study Based on Geological Information and Rainfall Data. Carpathian Journal of Earth and Environmental Sciences, Vol. 6, No. 1, 297 – 308
  4. Goudie, A., Middleton, N., 2006, Desert Dust in the Global System, Springer, Berlin.
  5. IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change). Climate Change, 2007, The Physical Science Basis: Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge: Cambridge University Press.
  6. Karimi, N., Moridnejad, A., Golian, S., Samani, J.M.V., Karimi, D., Javadi, S., 2012, Comparison of dust source identification techniques over land in  the Middle East region using MODIS data, Can. J. Remote Sensing, 38(5): 586-599.
  7. Mihanparst, M., 2010, “ the study of the influencing weather conditions on dust genesis over Ilam and its simulation by MM5”, Master thesis, Meteorology Department, Science faculty, Islamic Azad university, Science and Research Branch Tehran, Iran[In Persian].
  8. Prospero, J. M., Ginoux, P., Torres, O., Nicholson, S. E. & Gill, T. E., 2002, Environmental Characterization of Global Sources of Atmospheric Soil Dust Identified with the Nimbus 7 Total Ozone Mapping Spectrometer (TOMS) Absorbing Aerosol Product, Reviews of Geophysics, Vol. 40, No. 1, 1002.
  9. Samadi, M., Darvishi Boloorani, A., Alavipanah, S.K.,  Mohamadi, H., Najafi, M.S., 2014, Global dust Detection Index (GDDI); a new remotely sensed methodology for dust storms detection, Journal of Environmental Health Science & Engineering, 12:20.
  10. Sisipour, M., 2010, “the study of influencing synoptic conditions on dust phenomenon in Hormozgan province”, Master thesis, Meteorology Department, Science faculty, Islamic Azad university, Science and Research Branch, Tehran, Iran[In Persian].
  11. Tanré, D., Legrand, M., 1997, On the Satellite Retrieval of Saharan Dust Optical Thickness Over Land: Two Different Approaches, Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 96 (D3): 5221-5227.
  12. Toon, O.B., 2003, African dust in Florida clouds. Nature 424, 623–624.
  13. Wang, W., 2005: A synoptic model on East Asian dust emission and transport, Atmospheric science and air qulity conferences.Beijing, China.
  14. Wong, S. & Dessler, A.E., 2005, Suppression of deep convection over the tropical North Atlantic by theSaharan Air Layer. Geophysics Research Letters, 32,1-4.
  15. Zhao, T. X. P., Ackerman, S., Guo, W., 2010, Dust and Smoke Detection for Multi-Channel Imagers, International Journal of remote sensing, 2, PP: 2347-2367.
  16. Zhao, T. X. P.,2012, Asian Dust Detection from the Satellite Observations of Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS), Aerosol and AirQuality Research, 12, PP: 1073–1080.
  17. Zolfaghari H, Abedzadeh H. Synoptical analysis of dust systems in western Iran. Geography and Development Journal, 2005, 173-188 [In Persian.]