TY - JOUR ID - 156650 TI - رخدادهای فرین امواج سرمایی و گرمایی مناطق شمال شرقی ایران طی دوره 2020-2001 JO - پژوهش های اقلیم شناسی JA - JCR LA - fa SN - 2228-5040 AU - بیجندی, مجید AU - دریاباری, سید جمال الدین AU - رنجبر, عباس AU - اربابی سبزواری, آزاده AD - دانشجوی دکترای آب و هواشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران AD - دانشیار گروه برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران AD - دانشیار، پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو، تهران، ایران AD - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اسلام شهر، تهران، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 1401 IS - 50 SP - 41 EP - 60 KW - رخداد‌های فرین KW - امواج سرمایی KW - امواج گرمایی KW - الگوهای جوی KW - شمال شرق ایران DO - N2 - بر اساس داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی همدیدی مشهد، سبزوار، قوچان، نیشابور، بجنورد و گنبد کاووس استخراج شد و الگوهای جوی منجر به این رخدادهای فرین بررسی شد. از دیدگاه آماری پس از استفاده از روش ناپارامتریک تخمین شیب سن برای هیچکدام از ایستگاه ها روند افزایشی قابل ملاحظه ای در شدت امواج سرمایی مشاهده نشد و بیشترین روند کاهش شدت امواج سرمایی مربوط به ایستگاه مشهد به میزان 0.045 درجه سلسیوس در سال ‌می‌باشد. تعداد وقوع امواج سرمایی در طول دوره آماری در ایستگاه‌های قوچان، نیشابور و گنبد کاووس افزایشی و در ایستگاه‌های مشهد، سبزوار و بجنورد کاهشی بوده است. بیشترین روند کاهشی شدت امواج گرمایی مربوط به ایستگاه قوچان به میزان 0.056 درجه سلسیوس در سال ‌می‌باشد و روند افزایشی شدیدی برای هیچکدام از ایستگاه‌ها و در هیچ یک از سطوح معناداری مشاهده نشده است. تعداد وقوع امواج گرمایی در طول دوره آماری در ایستگاه‌های سبزوار، نیشابور و گنبد کاووس افزایشی و در ایستگاه‌های مشهد، قوچان و بجنورد کاهشی بوده است. از دیدگاه تحلیل همدیدی تقویت دو سامانه پرفشار (سیبری و روی اروپا) و گسترش زبانه‌های مداری این دو سامانه و ایجاد کمربند فشار زیاد در عرض‌های جغرافیایی حدود 35 تا 55 درجه شمالی و الگوی بندالی ارتفاعی تراز 500 هکتوپاسکال و گسترش پشته ارتفاعی از جنوب ایران تا شمال غرب دریاچه آرال و تاثیر منطقه مورد مطالعه از ناوه کج فعال ‌می‌تواند به کاهش دمای محسوس و رخداد موج سرمایی بیانجامد که با وزش بادهای شمال شرقی تراز 850 هکتوپاسکال همراه است. در مقابل، گسترش زبانه سامانه پرفشار اروپایی به شمال شرق کشور همراه با تاثیر پذیری منطقه از پشته پرارتفاع جنب حاره با مرکزیت شمال آفریقا و افزایش ارتفاع ژئوپتانسیلی تراز 500 هکتوپاسکال نسبت به میانگین بلند مدت دوره مشابه باعث بروز موج گرمایی و افزایش دمای محسوس ‌می‌گردد UR - https://clima.irimo.ir/article_156650.html L1 - https://clima.irimo.ir/article_156650_7df0da705d683626150f7a2f5c9ff2e9.pdf ER -