روند تغییرات فصلی الگوی باد در خلیج فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دکتری فیزیک دریا، شرکت مهندسین مشاور نواندیشان محیط‌های رودخانه و دریا

چکیده

در این تحقیق داده‌های اندازه و سمت باد اندازه­گیری شده در 7 ایستگاه هواشناسی موجود در طول ساحل شمالی خلیج فارس (شامل: آبادان، بوشهرساحلی، دیر، کنگان‌جم، کیش، بندرلنگه و بندرعباس) با هدف تعیین الگوی تغییرات باد منطقه در یک دوره بلند مدت مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور الگوی کلیِ ماهانه، فصلی و سالانه‌ی باد و به طور همزمان روند تغییرات آن در ساعات مختلف شبانه-روز از روش­های مختلف تحلیل شده است. بررسی‌ها نشان داد که در مناطق مختلفِ سواحل شمالی خلیج فارس، شکل‌گیری بادها به عوامل مختلفی همچون موقعیت خط ساحل، شرایط مختلف فصلی و وجود عوارض ساحلی مانند کوه‌ها بستگی دارد. به گونه­ای که با پیش­روی از نیمه­ی غربی به شرقِ خلیج فارس از قدرت بادهای نظام‌مند کاسته شده و نسیم‌های دریا و خشکی به واسطه­ی نزدیک شدن کوه‌ها به ساحل تأثیرات بیشتری بر الگوی باد منطقه می‌گذارند. در فصل زمستان، بادهای نظامند حاکم بر نیمه غربی خلیج فارس ناشی از حضور کم فشارهای غربی هستند در حالی که طی تابستان، الگوی تغییر بادهای این منطقه ناشی از گسترده شدن کم فشار حرارتی شمال غرب هند است. در فصل تابستان، ، یک نظام کم فشار میان مقیاس بر روی الگوی باد برای نیمه شرقی خلیج فارس اثر گذار است که بادهایی با جهت شمال‌شرقی تا جنوب‌شرقی را در این منطقه ایجاد می‌نمایند. در حالی که بادهای نظام­مند در غرب منطقه اهمیت بیشتری دارند برای ایستگاه‌های شرقی خلیج فارس حاکمیت با نسیم دریا و نسیم‌‌خشکی است. نتایج نشان داد که در این منطقه نسیم دریا و خشکی در تمام سال وجود دارند و سرعت آنها با حرکت به سمت شرق کاهش حدود 2 الی 3 متر بر ثانیه­ای را تجربه می‌نماید. از دیگر نتایج به دست آمده این است که به طور متوسط نسیم دریا در تابستان پرتکرار و قوی‌تر از سایر فصول بوده و در مقایسه با نسیم‌‌خشکی تندی بیشتری نیز دارد. با این وجود در فصل زمستان به علت طولانی بودن شب نسبت به روز، درصد فراوانی وقوع نسیم‌‌خشکی بیشتر از نسیم دریا به دست آمده اما همچنان از شدت کمتری نسبت به نسیم روزانه برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation and comparison of sea breeze, land breeze and systematic wind effects on Persian Gulf north coast's wind pattern

نویسندگان [English]

  • Fereshteh Kamijani
  • Shahrzad Nahid
Ph.D in physical oceanography, Namrood Firm
چکیده [English]

Results show that the Persian Gulf's coastline structures and features (e.g. mountains) play key roles in determining wind characteristics in northern side of the Persian Gulf. By advancing from west to east part of the Persian Gulf, general wind pattern is controlled by various wind components (systematic or land-sea breeze components). While, systematic wind are govern in western head's wind structure, land-sea breeze play a key role for determining wind features in the eastern sections, where systematic component is impact inconsiderable. Decreasing of mountains distance from beach in eastern rather (Daier station to Bandar Abbas) than western coasts (Abadan station to Daier) is main reasons to decrease the systematic wind energy by its friction with mountains. The land-sea breeze effects on local wind structures increase due to positive impact of mountains that intensified it in eastern parts. In the other hand, land and sea breezes influence intensify when systematic wind is calm. Land and sea breezes speed decrease slightly about 2ms-1 to 3ms-1 from west to the east. Through the seasonal analysis, it is deduced that summer's sea breeze is more intense and the possibility of its occurrence is much more frequently than other seasons. Also it is more sharply rather than land breeze during all seasons. Since nighttime is longer than daytime, land breeze occurred more than sea breeze with less speed values during winter.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Persian Gulf
  • dominate wind
  • systematic wind
  • sea breeze
  • land breeze

مراجع

  1.  

    1. بیدختی، ع.ا.، مرادی، م.، 1384، مطالعه مشادهداتی روی نسیم دریا در منطقه بوشهر، مجله نیوار، دوره 30، 52 و 57، صص 31-7.
    2. حسنی، و.ا.، ملکوتی، و.، 1392، شبیه سازی عددی رژیم نسیم دریا خشکی در منطقه ساحلی شمال غرب خلیج فارس، پانزدهمین کنفرانس دینامیک شاره­ها (سیالات)، بندرعباس، انجمن فیزیک ایران، دانشگاه هرمزگان.
    3. خوشحال دستجردی، ج.، 1382، هواشناسی ساحلی، انتشارات دانشگاه اصفهان. 348 صفحه.
    4. شمسی‌پور، ع.، زارع، س.، رئیسی، ر.، 1391، ساز و کار شکل گیری نسیم دریا در سواحل شمالی خلیج فارس، هشتمین همایش ملی خلیج فارس، کیش، صص 12-11.
    5. صبری، ر.، ا.، صدیق‌زاده، ب.، متانی، ع.، بیدختی، 1389، بررسی نسیم دریا-خشکی در خلیج فارس با استفاده از داده‌های میدانی، چهاردهمین کنفرانس ژئوفیزیک ایران، انجمن ژئوپلتیک ایران، صص-84.
    6. عزیزی، ق.، معصوم‌پور، ج.، خوش­اخلاق، ف.، رنجبر، ع.، 1389، تأثیر شارشهای همدید بر روی نسیم دریا در سواحل جنوبی دریای خزر، فصل­نامه جغرافیای طبیعی، سال هفتم، شماره 62 ، صص140-121.
    7. کریمی، م.، عزیزی، ق.، شمسی‌پور، ع.ا.، رضایی مهدی آبادی، ل.، 1395، شبیه‌سازی دینامیکی تأثیر رشته کوه البرز بر ضخامت و عمق نفوذ نسیم دریا در سواحل جنوبی دریای خزر، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیا، جلد 16، شماره 41، صص152-135.
    8. گزارش نهایی طرح پژوهشی تهیه اطلس باد ایستگاه های هواشناسی ساحلی استان هرمزگان، 1389. پژوهشکده هواشناسی (در حال اجرا).
    9. مقدم­قشلاق، ا.، 1390، مطالعه دینامیک نسیم دریا- خشکی در منطقه ساحلی بندر عباس با استفاده از مدل عددیMM5، پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد، دانشکده علوم، گروه فیزیک، دانشگاه هرمزگان.
    10. معصوم پور، ج.، 1389، مکانیسم شکل گیری نسیم دریا در سواحل جنوبی دریای خزر، رساله­ی دکتری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.
      1. Ahrens. C. D., 2009, Meteorology Today: An Introduction to Weather, Climate, and the Environment, Brooks Cole, California, United States 
      2. Bowers, L.A., 2004, The Effect of Sea Surface Temperature on Sea Breeze Dynamics Along the Coast of New Jersey, Master of scince thesis, Rutgers, The State University of New Jersey.
      3. Carr, M., 1999, International Marine's Weather Predicting Simplified. International Marine, A Divission of the Mc Graw Hill companies, 180 p.
      4. El-Gindy, A. A. H., and A.F. SABRA, 1992, Variability of wind system and its expected effects on oil slick movement in the Arabian Gulf. Marine Science Dept, No. 12, pp. 215-221.
      5. IMCOS, 1941. Persian Gulf And Gulf Of Oman. Marine Ltd., London
      6. Khonkar, H., 2009, Complete Survey of Wind Behavior over the Arabian Gulf. King Abdulaziz City for Science and Technology (KACST), Energy Research Institute (ERI). Journal of Mar Sci, No. 20, pp. 31-47
      7. Lehr, w and H. Cekige, 1979, GULFSLIK-I, a computer simulation of oil spill trajectories in the Arabian Gulf. Research institute internal report, dhran, Saudi Arabian.
      8. Reynolds, R. M., 1993, Physical oceanography of the Gulf, Strait of Hormuz, and the Gulf of Oman –Results from the Mt Mitchell expedition. Marine Pollution Bulletin, No. 27, pp. 35–59.
      9. Swift, S. A and A.S, Bower, 2003, Formation and circulation of dense water in the Persian/Arabian Gulf, No. 108, pp. 4-1-4-15.
      10. U.S. Army Department., 1999, Coastal Engineering Manual (C.E.M), US army Crops of Engineers, USA.

     

     

پژوهش های اقلیم شناسی
دوره 1397، شماره 35
اسفند 1397
صفحه 83-100

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار